اهمیت نام ها – تحلیل نشانه شناختی تغییر نام در ایران
برخی از دوستان از من پرسیدند که اسم چه اهمیتی دارد و چرا در مورد آنها تحقیق می کنم؟ نام یک نشانه است، نمادی که به ما نشان میدهد در هر دوره چه باورها و تمناهایی وجود داشته است.
تغییر نامها در هر دوره نشان میدهد که این باورها و ذهنیتها به کدام سمت رفتهاند. به عنوان مثال، در انقلاب ایران (۱۹۷۹) نامها ایدئولوژیک و ذهنی شده و از عناصر طبیعت خالی شدند، مانند روح الله، فاطمه، ابوذر، تمار، یاسر – که همگی شخصیتهای مذهبی و ایدئولوژیک بودند.
با این حال، از دهه ۷۰ به بعد، به ویژه دهه ۸۰ و ۹۰ (شمسی)، با حرکت نامها به سمت ایران باستان، ما شاهد تغییرات عمدهای بودیم که این نشان دهنده تغییرات در جامعه است به عبارتی به ما نشان میدهد که جامعه به کدام جهت در حال حرکت است.
اجازه دهید نشانهشناسی را با یک مثال توضیح دهم.
یک سنگ، برای ما فقط یک سنگ است، اما برای یک زمینشناس آن سنگ یک متن است و قابل خواندن، این سنگ به یک زمینشناس نشان میدهد که از چه دوره ای است، آب و هوا و شرایط زمین در آن دوره چطور بوده است. یا اسکلتی که ممکن است در یک قبر قدیمی ببینیم – برای ما چیزی نیست، اما برای یک دیرینهشناس یا باستانشناس، آن اسکت، یک متن است، متنی که به او میگوید که رژیم غذایی، طول عمر و موارد دیگر در آن دوره چگونه بوده است. از این رو هر کدام از اینها نشانهها و متنهایی هستند که برای هر تخصصی، چیزی را افشا میکنند.
حال برای من به عنوان یک جامعهشناس یا تحلیلگر گفتمان، متنها به شکل دیگری هستند، به عنوان مثال، من در یک مهمانی دعوت هستم و میبینم که ترتیب ورود مهمانها به این شکل است که ابتدا پیرمردها وارد میشوند، سپس پیرزنها، مردان، زنان و در نهایت کودکان. این برای من فقط یک ورود نیست، برای من متنی است که نشان میدهد که نظام و گفتمان حاکم بر روابط آنها بر اساس سلسلهمراتب سن و جنس اولویتبندی شده است یعنی در گفتمان حاکم بر ذهن و رفتار آنها سن و جنس در اولویت قرار دارد.
به همین ترتیب، نام ها نیزعلائم و نشانههای خواندنی هستند که تغییرات اجتماعی در هر دورهای را به ما نشان میدهند.